Elewacje drewniane
Co musisz wiedzieć zanim się zdecydujesz?
W Polsce budownictwo drewniane zyskuje coraz większą popularność wśród inwestorów, architektów i firm wykonawczych. Mimo to podczas stawiania drewnianych konstrukcji popełnia się jeszcze wiele błędów. Aby się ich ustrzec wystarczy przestrzegać najważniejszych zaleceń specjalistów w branży, a w przypadku wątpliwości udać się po pomoc do fachowca. Poniżej zamieściliśmy najważniejsze informacje o elewacjach z drewna.
Należy pamiętać, że na budynkach posiadających drewnianą konstrukcję zaleca się używanie membrany wodo- i wiatroszczelnej w celu zapewnienia pełnej szczelności i ochrony budynku przed wilgocią i wiatrem. Stopień zagrożenia wilgocią w budynku zależy również od rodzaju elewacji: otwarte elewacje w większym stopniu narażają ściany na zawilgocenie niż elewacje z desek łączonych np. na zakładkę.
Deski powinny skutecznie zabezpieczać dolną część elewacji narażoną na kontakt z wodą. W tym celu należy zamontować je na właściwej wysokości. Jeśli wokół domu mamy podłoże gładkie w postaci np. płytek chodnikowych, odległość od podłoża powinna wynosić min. 30 cm dla elewacji pionowych i 15 cm dla elewacji poziomych. Rodzaje desek
Od grubości i profilu desek zależy wytrzymałość naszej elewacji. Najpopularniejszym przekrojem jest deska o profilu prostokąta o grubości ok. 16 mm i szerokości do 150 mm. Deski z felcem, imitujące ścianę wykonaną z bali pełnych, posiadają bardziej zróżnicowane przekroje. Zazwyczaj deski o przekroju prostokątnym i diagonalnym oraz z felcem montuje się w nakładkę, a więc deska górna zachodzi na dolną. Wszystkie ostre kanty i fazowania na desce powinno się łagodnie zaokrąglać, ponieważ lubią się łuszczyć, co z kolei prowadzi do uszkodzenia farby i przedostania się wilgoci w głąb deski.
W przypadku drewnianych elewacji wskazane jest, aby deski zachowały zewnętrzną powierzchnię, tzw. prosto spod piły. Impregnat lepiej wchłania się w powierzchnię, która nie była szlifowana, tworząc lepszą ochronę przed szkodliwymi warunkami atmosferycznymi. Deski powinny być mocowane prawą stroną na zewnątrz.
Jaka długość desek na elewację?
Na rynku dostępne są deski elewacyjne drzew miękkich o długości do 4,8 m. Deski drzew twardych dostępne są w rozmiarach 2–4 m. Natomiast okładziny z drzew tropikalnych najczęściej można zakupić w rozmiarach od 2,1 do 4,2 m. Długość desek wpływa na sposoby rozwiązań architektonicznych z użyciem okładzin drewnianych.
Elewacje drewniane – jaki typ wybrać?
Deski układane poziomo
Na drewnianych okładzinach elewacyjnych najlepiej układać deski poziomo. Istnieje na to kilka sposobów: połączenie w nakładkę lub nakładkę z felcem, połączenie otwarte oraz na pióro i wpust.
- Przy układaniu w nakładkę szerokość desek nie powinna przekraczać 150 mm, a szerokość nakładki powinna wynosić min. 25 mm. Między deskami należy zachować odstęp 2 mm, który zniweluje wypaczenie się desek.
- Połączenie otwarte powstaje poprzez zachowanie szczeliny między poszczególnymi deskami elewacyjnymi. W tym przypadku stosuje się deski o przekroju równoległoboku, ale profile desek mogą być rozmaite.
Elewacja otwarta nie zapewnia ścianie właściwej ochrony przed warunkami atmosferycznymi i wpływem promieni ultrafioletowych. Chcąc zabezpieczyć warstwy znajdujące się pod elewacją otwartą należy użyć desek, które mają częściowo sfazowane krawędzie wzdłużne. Między deskami należy zachować tzw. połączenie otwarte, czyli odstęp w granicach 8–15 mm między sfazowanymi krawędziami desek. To ograniczy szkodliwy wpływ promieni słonecznych.
- Do montażu desek na pióro i wpust nie stosujemy desek szerszych niż 125 mm, a długość pióra powinna wynosić min. 10 mm. Między deskami należy zachować 2-milimetrowy odstęp. Zaokrąglone lub sfazowane krawędzie uniemożliwią przedostawaniu się wody na powierzchnię okładziny. Deski zawsze montujemy piórem do góry.
Deski układane na skos
Deski skośne układamy pod kątem 45 stopni i mocujemy do pionowego rusztu. W przypadku okładzin z desek stosujemy dwa systemy: połączenia w nakładkę i połączenia na pióro i wpust. Obowiązują tutaj takie same zasady, jak przy deskach układanych poziomo.
Deski układane pionowo
Okładziny z desek układanych pionowo posiadają trzy systemy: montaż w nakładkę, połączenia na pióro i wpust oraz system deska na deskę.
Deski układane pionowo wymagają zazwyczaj montażu na dwóch prostopadłych względem siebie rusztach – pionowym i poziomym. Układany na ścianie w pierwszej kolejności ruszt pionowy ma zapewnić prawidłowe przewietrzanie pod okładziną. Ruszt poziomy, mocowany do rusztu pionowego, stanowi podkład pod drewnianą okładzinę elewacyjną.
Gonty elewacyjne
Odmianą elewacyjnych okładzin drewnianych są gonty elewacyjne. Mogą mieć różne kształty, być łupane lub cięte. Gonty łupane są wykonane zazwyczaj z cedru czerwonego, sosny, świerku, dębu czy buku. Gonty cięte – z modrzewia i dębu.
W przypadku gontów ważne jest utrzymanie dobrej wentylacji pod okładziną dla ochrony przed wilgocią. Na całej powierzchni gonty układane są trzema warstwami tworzącymi szczelną powierzchnię. Pod warstwą gontów należy założyć barierę przeciwwilgociową lub odpowiednie membrany.
Elewacje z drewna – które mocowanie?
Mocowanie desek z drewna miękkiego
Do mocowania okładzin stosuje się gwoździe zwykłe dwa i pół razy dłuższe niż grubość okładziny. Gwoździe należy wbijać w odległości ok. 15 mm od krawędzi deski i min. 20 mm od końca deski. Mniejsze odległości spowodują pęknięcie deski.
Mocowanie desek z drewna twardego
Okładziny z drewna twardego mocuje się do rusztu za pomocą śrub. Ruszt powinien być odizolowany od muru lub impregnowany ciśnieniowo. Okładziny z drewna twardego wymagają montażu na śruby, które powinny być mocowane w odległości ¼ szerokości deski od krawędzi.
Inną metodą mocowania okładziny z drewna twardego są różne systemy rusztów ze stali nierdzewnej.
Ruszt ze stali nierdzewnej
Okładziny drewniane narażone są na biodegradację biologiczną i powinny być wentylowane. Wentylację pod okładziną zapewnia ruszt wykonany z listew drewnianych.
Wentylowanie okładzin
Okładziny elewacyjne powinny być w pełni wentylowane, co zapewnia obu jej stronom porównywalny stopień zawilgocenia i ogranicza negatywne skutki wypaczania desek elewacyjnych spowodowanych mocniejszym zawilgoceniem jednej ze stron.
Szczelina wentylacyjna powinna być zabezpieczona siatką ochraniającą budynek przed owadami, które często pod okładziną tworzą gniazda. Oczka siatki muszą być na tyle duże, aby nie ograniczały przepływu powietrza.