Żaluzje są często integralnym elementem szklanych fasad. Żaluzje fasadowe pełnią funkcję osłony przeciwsłonecznej, ułatwiając w ten sposób utrzymanie właściwej temperatury w pomieszczeniach, bilansują budynek energetycznie. Mają też wpływ na wygląd fasady. Jakie są rodzaje żaluzji fasadowych i jakie dają możliwości?
Żaluzje fasadowe - jak działają?
Żaluzje, także rolety i różnego rodzaju łamacze światła, to obecnie główne elementy ochrony przeciwsłonecznej fasad przeszklonych. Żaluzje fasadowe pozwalają kontrolować ilość promieni słonecznych docierających do wnętrza budynku. Miejsce montażu żaluzji fasadowych - po zewnętrznej stronie elewacji - w zasadniczy sposób wpływa na ich skuteczność. Żaluzje montowane są również wewnątrz pomieszczeń, wewnątrz szyby zespolonej czy też w przestrzeni fasady dwupowłokowej.Najkorzystniejsze są zewnętrzne systemy osłon przeciwsłonecznych, umiejscowione przed szklaną fasadą, gdyż znacząco obniżają wielkość niepożądanych zysków cieplnych, ułatwiając w ten sposób utrzymanie właściwej temperatury w pomieszczeniach.Najmniej skuteczne są osłony wewnętrzne, które tylko część promieni słonecznych mogą odbić na zewnątrz, natomiast pozostała ich część albo przechodzi bezpośrednio przez osłonę, albo jest przez nią absorbowana i uwalniana w środku obiektu w postaci ciepła (niekiedy znacząco podnosząc temperaturę). W przypadku żaluzji fasadowych ta pochłonięta energia jest oddawana na zewnątrz i nie dociera do pomieszczenia, ponieważ naturalne podmuchy wiatru rozpraszają ją w otoczeniu.Trzeba wiedzieć, że stosowanie osłon przeciwsłonecznych wynika z warunków technicznych (Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie; DzU 2013, poz. 926). W przepisach tych określono, że we wszystkich rodzajach obiektów współczynnik przepuszczalności energii całkowitej promieniowania słonecznego okien oraz przegród szklanych i przezroczystych g = fC ˙ gn w okresie letnim nie może być większy niż 0,35
Wielkość współczynnika całkowitej przepuszczalności energii promieniowania słonecznego dla konkretnego typu oszklenia gn należy przyjmować na podstawie deklaracji właściwości użytkowych okna. W przypadku braku niezbędnych danych wartości gn określone są w tabeli podanej w warunkach technicznych. Również współczynnik redukcji promieniowania ze względu na zastosowane urządzenia przeciwsłoneczne fc podawany jest przez producentów osłon przeciwsłonecznych, ponadto określają go wspomniane warunki. Ograniczeń tych można nie stosować w przypadku okien o powierzchni mniejszej niż 0,5 m² oraz tych umieszczonych w kierunkach od północno-zachodniego do północno-wschodniego (kierunek północny ±45°).
Możliwe jest także, aby samo oszklenie spełniało warunek gn = 0,35, ale powinno ono zapewnić dostateczny dostęp światła naturalnego wyrażonego współczynnikiem LT. Jest to wykonalne w przypadku szkieł selektywnych oraz aktywnych o zmiennej przejrzystości.
Żaluzje fasadowe - komfort termiczny oraz energooszczędność
Duże powierzchnie szyb w budynkach biurowych, bez odpowiednio zaprojektowanej fasady mogą przyczyniać się do odczuwania dyskomfortu termicznego.
Zalety żaluzji fasadowych:
- redukują ilość energii (tzw. ciepła słonecznego) przedostającej się przez przeszklenia do środka obiektu,
- powstrzymując większość promieni bezpośrednio wpadających do wnętrza, pomagają w zachowaniu stałej, komfortowej temperatury,
- zabezpieczają pomieszczenia przed nagrzaniem, a ich wyposażenie przed blaknięciem,
- stwarzają korzystne warunki optyczne (chronią przed tzw. oślepieniem),
- ograniczają lub wykluczają konieczność pracy urządzeń klimatyzacyjnych, przyczyniając się do zmniejszenia kosztów eksploatacji budynków.
Żaluzje fasadowe - funkcjonalność
Żaluzje fasadowe zwijane można podnosić i opuszczać, a także zmieniać kąt nachylenia lameli, co pozwala na regulowanie nie tylko dopływu ciepła, ale także dostępu światła do wnętrza obiektu poprzez wybór odpowiedniego stopnia zacienienia.Osłony przeciwsłoneczne, w przypadku montażu równoległego do fasady, działają jak dodatkowy izolator, który wpływa na odpowiedni rozkład temperatury w pomieszczeniach – wspomaga pracę klimatyzacji w lecie oraz obniża koszty ogrzewania zimą. Między powierzchnią osłony a szybą powstaje tzw. poduszka termiczna, czyli masa powietrza, która spowalnia wymianę ciepła. Dzięki temu przy 35°C na zewnątrz można spodziewać się obniżenia temperatury w budynku o 8–9°C.Żaluzje zmieniają wygląd fasady, nadając jej ciekawy i nowoczesny charakter. Stanowią więc element dekoracyjny, podwyższając jednocześnie standard obiektu. Szeroka gama oferowanych osłon, interesujący kształt oraz dostępna kolorystyka produktów zapewniają estetyczny wygląd, zaś możliwość wyboru napędu i zastosowania automatyki pogodowej dodatkowo zwiększają funkcjonalność systemu.Automatyczne sterowanie ruchem żaluzji fasadowych (w tym podnoszeniem i opuszczaniem osłon zwijanych) pozwala uzyskać fasadę określaną jako dynamiczną lub bioklimatyczną. Umożliwia ona oszczędność energii poprzez optymalizację poziomu nasłonecznienia zgodnie z zapotrzebowaniem energetycznym budynku, w celu podniesienia komfortu odczuwanego przez użytkowników. System reaguje nie tylko na warunki pogodowe, ale także na obecność osób w pomieszczeniach, parametry mierzone wewnątrz obiektu i sygnały z systemu HVAC (ogrzewanie, wentylacja i klimatyzacja), ppoż. (wymuszającego otwarcie okien i podniesienie osłon w celu szybkiego odprowadzenia dymu podczas ewentualnego pożaru) lub BMS.Uniwersalne kontrolery mogą otrzymywać polecenia od każdego rodzaju sterowania:
- kablowego – od prostych przełączników ściennych do systemu zarządzania obiektem (tzw. inteligentny budynek),
- bezprzewodowego – od przenośnego pilota do komputera czy internetu,
- automatycznego – od czujki do stacji pogodowej (system kontroluje takie opcje, jak położenie słońca czy siła wiatru w celu uzyskania optymalnego nasłonecznienia i zacienienia obiektu, a także chroni go przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi oraz zabezpiecza osłony przed uszkodzeniem, np. w wyniku silnych podmuchów wiatru); delikatniejsze osłony zwijane są chowane do skrzynki.
Istnieje możliwość zintegrowania obsługi żaluzji fasadowych z systemem alarmowym. Poprzez umiejętne połączenie układów kontroli światła, ciepła, ogrzewania i klimatyzacji możemy osiągnąć komfortowe warunki oraz uzyskać oszczędność energii, dodatkowo przyczyniając się do zwiększenia wydajności pracy osób przebywających w pomieszczeniach.
Nowe regulacje europejskie zawarte w EN 15232 „Energetyczne właściwości budynków. Wpływ automatyzacji, sterowania i technicznego zarządzania budynkami” dotyczą energochłonności obiektów. Norma określa, że sterowanie systemami ochrony słonecznej, oświetlenia czy HVAC ma zostać całkowicie zintegrowane z systemem zarządzania budynkiem.
Żaluzje fasadowe - łamacze światła
Żaluzje fasadowe umieszczone na stałej ramie poziomej lub pionowej, która zwykle bywa montowana prostopadle bądź równolegle względem fasady, określane są jako łamacze światła (ang. sunbreaker). Możliwy jest też ich montaż na profilach konstrukcyjnych (zwanych listwami nośnymi lub prowadnicami) bądź bezpośrednio do konstrukcji fasady, np. słupowo-ryglowej. Lamele (listwy żaluzji, inaczej pióra) umieszczone w ramach mogą być nieruchome, ustawiane pod stałym określonym kątem w trakcie montażu, lub ruchome – ze zmiennym kątem nachylenia i sterowane ręcznie (za pomocą specjalnych okuć) lub automatycznie (dzięki wykorzystaniu silnika elektrycznego).W systemie ruchomym lamele zwykle mogą być obracane w zakresie 0–90°, choć dostępne są także rozwiązania umożliwiające obrót piór o 360°. Listwy łamaczy światła są więc zamocowane na stałe w jednym miejscu (ewentualnie z możliwością obrotu), nie można ich zsunąć jak żaluzji zwijanych i całkowicie odsłonić okna.System z lamelami stałymi ma wsporniki służące do ich mocowania do fasady lub podkonstrukcji nośnej oraz pozwalające na ustawienie listew pod kilkoma wybranymi kątami, dzięki czemu chroni przed przegrzaniem i zapewnia komfortowy dostęp światła. Szerokość piór stałych może dochodzić nawet do 800 mm, ich długość zależna jest od miejsca i warunków montażu (dobierana przez projektanta na podstawie obliczeń statycznych, natomiast gdy najpierw zadana jest długość, wynikająca np. ze względów konstrukcyjnych, wówczas projektant określa szerokość i profil lameli). Na sposób mocowania, dobór długości i rodzaju listew w zasadniczej mierze wpływa więc statyka.System z napędem liniowym w jeszcze większym stopniu zapewnia optymalizację dostępu światła przy zapewnieniu ochrony przed przegrzewaniem się pomieszczeń. Dostępne są także żaluzje z ukrytym napędem – wkomponowanym w profil słupka nośnego. Listwy oraz prowadnice najczęściej wykonywane są z profili z ekstrudowanego (tłoczonego) aluminium (do produkcji mniejszych profili używa się giętej blachy aluminiowej), co zapewnia lekkość konstrukcji przy jej dużej trwałości i wytrzymałości. Profile aluminiowe są dostępne w barwie naturalnego aluminium (wykończenie anodowane) lub lakierowane proszkowo na dowolny kolor wg palety RAL (także w wersji metalicznej). Stosowane farby zwiększają ponadto odporność lameli na zabrudzenia, a dzięki specjalnym powłokom zwiększa się ich wytrzymałość na promienie UV (ochrona koloru i połysku) oraz zarysowania (w tym na zadrapania podczas montażu i użytkowania). Możliwa jest również dostawa listew dwukolorowych – od zewnątrz barwa dopasowana jest do wyglądu elewacji, a od strony wewnętrznej listwy lakieruje się na kolor biały w celu skuteczniejszego odbicia światła i zwiększenia ilości naturalnego oświetlenia docierającego do wnętrza pomieszczeń. Lamele mogą mieć profile otwarte – w kształcie litery C lub Z, oraz, w przypadku dużych przesłon, profile zamknięte o kształcie zbliżonym do elipsy lub rombu i szerokościach pióra od 100 do 800 mm (system stały) bądź do 470 mm (system ruchomy).Interesującym rozwiązaniem są listwy żaluzjowe ze szkła, poliwęglanu lub innego materiału (drewniane, ceramiczne), dla których przewidziano specjalne uchwyty i wieszaki. Dostępne są również lamele z naniesionymi ogniwami fotowoltaicznymi, które aktywnie pozyskują energię.
Żaluzje fasadowe zwijane
Żaluzje fasadowe zwijane mają ruchome lamele, a ponadto mogą być całkowicie zwinięte i schowane do skrzynki, odsłaniając w ten sposób powierzchnię fasady lub okna.Wykonanie z wysokogatunkowego aluminium oraz lakierowanie proszkowe zapewniają bardzo dużą odporność na niszczące działanie czynników atmosferycznych. Solidna konstrukcja i precyzyjne wykończenie każdego elementu gwarantują stabilność i trwałość rozwiązania. W skład systemu wchodzą:
- kaseta osłaniająca zwiniętą żaluzję, wykonana z blachy aluminiowej giętej lub profilu z ekstrudowanego aluminium; w zależności od konfiguracji może być dopasowana pod wszelkie rozwiązania elewacyjne; dostępna w kształcie prostokątnym lub owalnym;
- pióra (lamele, listwy) wykonane z profilowanego aluminium w kształcie litery C lub Z; dostępne są w popularnych szerokościach – od 50 do 100 mm; najczęściej stosuje się je w żaluzjach prowadzonych w systemie drabinkowym, jak też w rozwiązaniach bezprześwitowych, wykonanych z wzmocnionych profili o podwyższonej odporności na włamanie, gdzie mechanizm obrotowy i podnoszenia został umieszczony w prowadnicach; żaluzje mogą być prześwitujące, jak i zapewniające niemal 100% zacienienie; oferowane są także systemy, w których nachylenie piór w poszczególnych polach żaluzji może być różne (np. dolne lamele są tak ustawione, aby odbijać promienie na zewnątrz i chronić osoby pracujące blisko okien przez bezpośrednim działaniem ostrego nasłonecznienia, natomiast pióra górne mają za zadanie kierować promienie do wnętrza na sufit – pozwala to na oświetlenie naturalnym światłem nawet dużych pomieszczeń); lamele są anodowane lub malowane farbą poliestrową, zwykle dostępnych jest ok. 100 kolorów w podstawowej palecie barw i ok. 1000 na specjalne zamówienie;
- prowadnice linkowe (linka ze stali nierdzewnej gr. 2,5–3 mm w otulinie poliestrowej) bądź listwowe (profilowe z ekstrudowanego aluminium; lamele poruszają się w prowadnicy za pomocą wytrzymałych metalowych trzpieni, które zwiększają odporność żaluzji przy porywistym wietrze); dostępne w wersji samonośnej lub do montażu na fasadzie;
- taśma podnosząca (texbanda) i drabinka, na której spoczywa lamela żaluzji; wykonane są z włókna poliestrowego, aramidowego (rodzaj poliamidu, który jest używany m.in. do produkcji kamizelek kuloodpornych, np. kevlar) lub poliestrowego wzmocnionego aramidem; tekstylia te są utrwalane termicznie, cechują się wysoką wytrzymałością na rozciąganie, przecieranie i wszelkie uszkodzenia mechaniczne, są odporne na działanie promieni UV i innych warunków atmosferycznych;
- napęd: ręczny (korba, linka „bez końca”) lub elektryczny; najbardziej komfortowym rozwiązaniem jest rurowy silnik elektryczny.
Rolety fasadowe materiałowe (inaczej refleksole lub screen)
Mogą być montowane bez osłon w gotowych nadprożach lub na elewacji w aluminiowych osłonach, prowadzone w prowadnicach linkowych bądź sztywnych, lakierowanych na dowolny kolor wg palety RAL. Wykonane są ze specjalistycznego materiału odpornego na wpływ warunków atmosferycznych. Bogata oferta tkanin o różnych strukturach i barwach (ok. 200), a także możliwość lakierowania konstrukcji refleksoli pozwalają na ich idealne wkomponowanie w otoczenie. W zależności od potrzeb materiały mają większe lub mniejsze mikrodziurki, przez które wpadają rozproszone promienie słoneczne, jednocześnie zapewniając skuteczną barierę przed nagrzewaniem się pomieszczeń. Tłumią kontrasty świetlne, gwarantując dobrą widoczność na zewnątrz. Dzięki wyjątkowemu poziomowi przejrzystości nie zmieniają wnętrza w zamkniętą przestrzeń. Jeśli jest konieczność pełnego zaciemnienia, oferowane są tkaniny typu blackout – idealne do sal konferencyjnych lub wykładowych. Istnieje możliwość montażu kilku rolet obok siebie lub nad i pod sobą oraz ich grupowego sterowania. Elementy mogą być podnoszone lub opuszczane ręcznie (korba) bądź za pomocą napędu elektrycznego (silnik rurowy). Aluminiowa konstrukcja oraz tkaniny z wytrzymałych włókien poliestrowych pokrywanych PVC są gwarancją długotrwałego użytkowania produktu.