Płyta gipsowo-kartonowa, płyta regipsowa – materiał budowlany, mający postać arkuszy składających się z gipsu zabezpieczonego tekturą.
Najczęściej produkowane są płyty o grubości: 6,5; 8,0; 9,5; 12,5; 14,0; 16,0; 18,0; 20,0; 24,0 mm przy szerokości: 1200 lub 600 mm i długości: 2000 do 4000 mm. Płyty docina się do pożądanego wymiaru za pomocą specjalnych noży. Mocuje się je za pomocą wkrętów na przygotowanych konstrukcjach metalowych lub drewnianych lub przykleja gipsem do ścian murowanych czy wylewanych.
Zastosowanie płyt gipsowych
Płyty gipsowe służą głównie do wznoszenia ścianek działowych lub jako licowanie wewnętrzne ścian i sufitów (także sufitów podwieszonych). Rzadziej używane są specjalne płyty gipsowo-kartonowe jako jastrych w podłodze lub jako deskowanie dachu. Stosowane też jako osłona przeciwpożarowa, gdyż, na skutek reakcji chemicznych zachodzących pod wpływem wysokiej temperatury, pochłaniają stosunkowo duże ilości ciepła i opóźniają dotarcie ognia i wysokiej temperatury do wrażliwych części budynku (konstrukcji drewnianej lub lekkiego szkieletu metalowego).
Historia płyty kartonowo-gipsowej
Przez cały XIX wiek w Stanach Zjednoczonych stosowano system lekkiej zabudowy zwany lath, w którym drewniane stelaże ścian wewnętrznych były pokrywane z dwóch stron kilkoma warstwami gipsu. W 1916 roku firma United States Gypsum Company udoskonaliła ten system, wypuszczając na rynek pierwszą płytę, w której gips był wprasowany między dwie warstwy wyjątkowo mocnego papieru.
Po raz pierwszy na masową skalę użyto płyty gipsowej w USA w czasie budowy obiektów na wystawę światową w Chicago w 1933 roku. Jednak prawdziwym przełomem okazała się II wojna światowa. Powołanie do armii setek fachowców spowodowało, że usługi budowlane w USA gwałtownie podrożały. Wtedy rozpoczęła się trwająca do dziś kariera płyty gipsowej jako materiału łatwego w obróbce i montażu, dzięki czemu wiele prac wykończeniowych można wykonać samemu.
Produkcja płyt gipsowych
Proces produkcji płyt kartonowo-gipsowych dzielimy na 7 kolejnych etapów:
- Mieszanie gipsu z suchymi i mokrymi odpadami produkcyjnymi.
- Kalcynowanie w celu otrzymania półhydratu (gipsu sztukatorskiego).
- Mieszanie w mieszalniku specjalnie dobranych komponentów.
- Formowanie wstęgi o ustalonej grubości i szerokości.
- Twardnienie płyty na taśmie.
- Cięcie uformowanej wstęgi na mniejsze elementy – płyty.
- Suszenie i pakowanie gotowych płyt gipsowo-kartonowych.
Rodzaje płyt gipsowo-kartonowych
Płyta gipsowo-kartonowa posiada odmienny kolor dla każdego z produkowanych rodzajów. Podział płyt gipsowych:
- płyty gipsowo-kartonowe zwykłe GKB – koloru szarego. Stosowane w pomieszczeniach w których wilgoć nie przekracza 70%
- płyty gipsowo-kartonowe impregnowane o zwiększonej odporności na wilgoć GKBI – koloru zielonego lub o zielonych oznaczeniach. Przeznaczenie do pomieszczeń w których wilgotność sięga nawet 85% jednak nie przez dłuższy czas niż 10 h
- płyty gipsowo-kartonowe ogniochronne GKF – czerwone lub z czerwonymi oznaczeniami. Płyty tego typu mają wbudowane w rdzeń siatki z włókna szklanego lub gips zmieszany z rozdrobnionym włóknem szklanym
- płyty gipsowo-kartonowe ogniochronne impregnowane o zwiększonej odporności na wilgoć GKFI – zielone z czerwonymi napisami. Są to płyty z rdzeniem z włókna szklanego a dodatkowo zaimpregnowane.